Πώς θα σβηστεί το δημόσιο χρέος;

Η ιδέα οτι το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο του δημοσίου χρέους της Ελλάδας και άλλων υπερχρεωμένων χωρών της Ευρώπης, πρέπει να σβηστεί, συζητείται όλο και περισσότερο, και αποτελεί συνέχεια, κατά κάποιο τρόπο, της συνεχιζόμενης συζήτησης για τη μείωση ή τον μηδενισμό του χρέους των χωρών του Νότου (του Τρίτου Κόσμου). Σε ένα πρόσφατο κείμενο (www.cadtm.org) ο γάλλος καθηγητής François Chesnais, μέλος του Nouveau Parti Anticapitaliste και της Επιστημονικής Επιτροπής της γαλλικής Attac, θέτει και αυτός το ερώτημα: “Σχετικά με το χρέος της Ελλάδας, ποιό σύνθημα να υποστηρίξουμε;”. Ο Chesnais προτείνει την “καταγγελία” του ελληνικού χρέους (ένας άλλος τρόπος να μιλάει κανείς για μηδενισμό) και προσθέτει: “Η πιο αποτελεσματική υποστήριξη των νέων και των εργαζομένων της Ελλάδας, από την πλευρά των εργαζομένων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών,  θα ήταν να ανακοινώσουν και αυτοί οτι έχουν τον ίδιο στόχο”. Πρέπει να διαπιστώσουμε οτι αυτή η πολύ συμπικνωμένη αναφορά στο “δια ταύτα”, περιέχει μερικές πολιτικές ποροϋποθέσεις που κι αυτές χρειάζεται να συζητηθούν. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Οικονομική κρίση, δικτατορία του ΔΝΤ και ο ρόλος των κινημάτων

(10-07-2010 Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ)

1. Ποιά στρατηγική απέναντι στη δικτατορία του ΔΝΤ;

- Η οικονομική πολιτική που επιβάλεται σταδιακά στις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρώπης, έχει μια ενιαία λογική: να εξασφαλίσει την κυριαρχία, και για όσο γίνεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα την κερδοφορία, του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η σφαίρα του χρηματικού κεφαλαίου, που λόγω της ανεξέλεγκτης υπερεξόγκωσής της ευθύνεται για τις δραματικές διαστάσεις της σημερινής διεθνούς οικονομικής κρίσης, κατορθώνει να υπαγορεύσει στις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς τον απόλυτο σεβασμό των απαιτήσεών της. Με κάθε κόστος για τις κοινωνίες, για το παραγωγικό δυναμικό, και για το περιβάλλον. Χρειαζόμαστε μεγάλες ανατροπές.

Το ΙΟΒΕ ενθουσιασμένο με το Μνημόνιο, αλλά όχι και με το ΠΑΣΟΚ

Το οτι το Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) πλέκει το εγκώμιο του Μνημονίου και της “σωτήριας” παρέμβασης της τρόϊκας δεν αποτελεί έκπληξη. Περισσότερο ενδιαφέρουσα είναι η πολιτική τοποθέτηση του Γενικού Διευθυντή του εργοδοτικού ινστιτούτου Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος θεωρεί αναγκαία “την ανάληψη πρωτοβουλιών από ένα τμήμα του πολιτικού κόσμου της χώρας” - πέρα προφανώς από την ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ - για “την εφαρμογή και όχι τη δαιμονοποίηση του Μνημονίου”. Μια τέτοια τοποθέτηση σημαίνει προφανώς οτι ο κ.Στουρνάρας, και αυτοί που θα ήθελε να εκφράσει, δεν είναι διόλου ικανοποιημένοι από το πώς χειρίζεται τις πολιτικές που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο η κυβέρνηση, η οποία προφανώς δεν το εφαρμόζει με ικανοποιητικό τρόπο.

Ευημερία χωρίς ανάπτυξη: η μετάβαση προς μια βιώσιμη οικονομία

Πώς επηρεάζεται η προσέγγιση των οικονομικών και κοινωνικών θεμάτων από το σύνολο των ορίων και αναγκών που συνδέονται με την άμβλυνση και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Το πεδίο αυτό προβληματισμού εμφανίζει όλα τα χαρακτηριστικά της θεματολογίας για το μέλλον της λεγόμενης “οικονομικής ανάπτυξης”: υπάρχει από τη μια μεριά μια πλούσια και παλιά βιβλιογραφία, και σήμερα εργάζονται πάνω στις πλευρές αυτού του θέματος στρατιές ερευνητών. Από την άλλη μεριά όμως επικρατεί μια μεγάλη σύγχηση σε οτι αφορά τις πολιτικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν αυτές οι αναζητήσεις. Η αβεβαιότητα ως προς την πραγματικότητα του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, η συνεχιζόμενη επιδίωξη της ανάπτυξης και μεγέθυνσης του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος, η εδραιωμένη πεποίθηση οτι η ευημερία και τα κοινωνικά δικαιώματα είναι συνάρτηση αυτής της μεγέθυνσης, συνεχίζουν να διαμορφώνουν τις επιλογές αλλά και τις πρακτικές, χωρίς να ξεχνάμε την περαιτέρω σύγχηση που έχουν προκαλέσει τα δόγματα που έχει εγκαθιδρύσει ο νεοφιλελευθερισμός, δηλαδή η παντοδυναμία της αγοράς, η αναγκαιότητα του κέρδους και το δικαίωμα των πλουσίων να γίνουν πλουσιώτεροι. 

Χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός, άϋλη εργασία και προϋποθέσεις των ανατροπών

Ποιό οικονομικό και κοινωνικό σύστημα μπορεί να διαδεχθεί το χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό, και πώς μπορούν να συσπειρωθούν οι κοινωνικές δυνάμεις που θα παλέψουν γι’αυτό; 

Χρειάζεται να δεχθούμε οτι έχουμε πλέον φύγει από τον βιομηχανικό καπιταλισμό, με την αναπαραγώμενη οικονομική και κοινωνική του ισορροπία, με τη συνεχιζόμενη συσσώρευση κεφαλαίου και την ένταξη της μισθωτής εργασίας στο εργασιακό και καταναλωτικό πρότυπο: η χρηματοπιστωτική σφαίρα κυριαρχεί πλέον ως προς την κερδοφορία σε σχέση με την πραγματική οικονομία, υποκαθιστά τη ζήτηση των μισθών με την υπερχρέωση των πάντων και δεν διστάζει να αναπαραχθεί μέσω της καταστροφής υλικού και ανθρώπινου δυναμικού. 

Χρειάζεται επίσης να αναγνωρίσουμε οτι εχει επέλθει μια μεγάλη αλλαγή στον χαρακτήρα της εργασίας. Η ανάπτυξη της άϋλης εργασίας - της εργασίας που δεν παράγει άμεσα ένα υλικό πρόϊόν, είναι κατά κύριο λόγο διανοητική και αφορά τον σχεδιασμό, την οργάνωση, την επικοινωνία και την φροντίδα - έχει αλλάξει ριζικά το τρόπο με τον οποίο διεξάγεται, οργανώνεται και αμείβεται η εργασιακή διαδικασία: