Αναπτυξιακή τράπεζα και ανασυγκρότηση

Η πρόταση για δημιουργία ελληνικής αναπτυξιακής τράπεζας με “γαλλική τεχνογνωσία” δεν σηματοδοτεί μια στροφή του υπουργείου Ανάπτυξης προς το σχεδιασμό της ανασυγκρότησης της οικονομίας, αλλά πολύ απλούστερα μια πλάγια προσπάθεια ενίσχυσης της ρευστότητας του επιχειρηματικού τομέα (του δανεισμού του) και συμβολής στην αντιμετώπιση κατά προέκταση του προβλήματος των συστημικών ελληνικών τραπεζών σε οτι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να υποστηρίξει οτι η ρευστότητα του επιχειρηματικού τομέα είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αλλά η αναζωπύρωση της οικονομικής δραστηριότητας δεν θα εξαρτηθεί από έναν επιχειρηματικό τομέα ο οποίος έχει οδηγήσει την οικονομία στο σημερινό αδιέξοδο, παρά τις αλλεπάλληλες χρηματοδοτήσεις των ΚΠΣ και την υψηλή κερδοφορία της περιόδου ως το ξέσπασμα της κρίσης. Πρέπει να βασιστεί σε σημαντικές δημόσιες επενδυτικές παρεμβάσεις και παρεμβάσεις στο επίπεδο των υποδομών και των υπηρεσιών, οι οποίες θα συμπαρασύρουν και θα κατευθύνουν σε μεγάλο βαθμό τον επιχειρηματικό τομέα.

Αυτή ήταν στην πραγματικότητα η λογική της αρχικής πρότασης του προέδρου Holland για μια Δημόσια Τράπεζα Επενδύσεων (Banque Publique d’Investissements – Bpi) η οποία κατέληξε στην αγκαλιά του γαλλικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο σοσιαλιστής πρόεδρος της Γαλλίας είχε ξεκινήσει την εκστρατεία του χαρακτηρίζοντας το σύστημα αυτό ως τον “πραγματικό αντίπαλο”. Για να καταλήξει  στη ματαίωση του σχεδίου για διαχωρισμό εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών (διαχωρισμό των ρόλων τους), και στη δημιουργία μιας δημόσιας τράπεζας (της Bpi) η οποία συγκροτήθηκε υπό τον έλεγχο της ιδιωτικής τράπεζες Lazard. Και με διευθύνοντα σύμβουλο τον Nicolas Dufourcq, έναν από τους πρωτεργάτες της χρηματιστηριακής κατάρρευσης της France Telecom και της απώλειας 110 δισ. Φραγκων (16,8 δισ. Ευρώ) στα τέλη της δεκαετίας του 90, λόγω της φούσκας του ίντερνετ.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς αριστερός ή “αντικαπιταλιστής” για να αναγνωρίζει οτι η παραγωγική και οικονομική ανασυγκρότηση της Ελλάδας απαιτεί έναν σχεδιασμό, και οτι η υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού απαιτεί μεταξύ άλλων τη δημιουργία μιας δημόσιας επενδυτικής τράπεζας. Και οτι επομένως με τις καλύτερες προθέσεις δεν αρκεί η επενδυτική τράπεζα χωρίς σχεδιασμό. Γνωρίζουμε επίσης οτι στην Αριστερά υπάρχουν πολλοί που ισχυρίζονται οτι αν αναλάβουν τα ηνία μιας τέτοιας τράπεζας θα κάνουν το σωστό, το οποίο όμως δεν έχουν ακόμα τη δυνατότητα να ορίσουν. Η δημιουργία μιας επενδυτικής – αναπτυξιακής – τράπεζας, που δεν μπορεί σήμερα παρά να είναι απόφαση μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, πρέπει να βασιστεί σε δύο προϋποθέσεις.

Η μία είναι η ύπαρξη ενός σχεδιασμού της ανασυγκρότησης τον οποίο θα επεξεργαστεί μια ομάδα ικανή να δεί την ικανοποίηση των άμεσων αναγκών και των διαφόρων κοινωνικών αιτημάτων, μέσα από μια μακροχρόνια θεώρηση της ανασυγκρότησης, και τον συνυπολογισμό της κοινωνικής και περιβαλλοντικής της διάστασης. Η δεύτερη είναι η εξεύρεση των αναγκαίων πόρων. Τη στιγμή που αναδεικνύεται όλο και περισσότερο στην Ευρώπη το κόστος της λιτότητας και της κυριαρχίας των ιδιωτικών τραπεζικών συμφερόντων, η διεκδίκηση πόρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την υλοποίηση ενός σχεδίου ανασυγκρότησης, αποτελεί στην πραγματικότητα μέρος της διαπραγμάτευσης για το δημόσιο χρέος. Είναι κατανοητό οτι η όποια συμφωνία για τη διαχείριση του χρέους – διαγραφή,  μορατόριουμ, ρήτρα ανάπτυξης – θα υλοποιηθεί αποτελεσματικότερα αν δοθεί στην Ελλάδα η δυνατότητα να ανασυγκροτήσει την οικονομία της με πόρους που υλοποιούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Μια δημόσια επενδυτική τράπεζα θα είναι ένα κατ’εξοχήν εργαλείο της διαμόρφωσης ενός κινήματος υποστήριξης της ελληνικής Αριστερής κυβέρνησης εκ μέρους των ευρωπαϊκών συνδικαλιστικών και κοινωνικών κινημάτων. Η δραστηριότητά της θα είναι παραδειγματική και διαφανής, θα σηματοδοτεί μια ολοκληρωμένη στροφή της πολιτικής προς την ικανοποίηση των αναγκών, και προς την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Θα είναι ένα μέσο για τη συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής κοινωνικής και πολιτικής συμμαχίας κατά του νεοφιλελευθερισμού.

[ΠΛΡ, 3-9-2014]