Χρεοκοπία ή διαγραφή;

Συζήτηση με τον Παύλο Κλαυδινό στην Εποχή (25-9-2011)

Οι συζητήσεις για χρεοκοπία γίνονται πιο πυκνές, όλο και περισσότερο πλησιάζουν ηγετικούς κύκλους. Εντωμεταξύ, εν μέσω τρομοκρατίας, υπάρχει και μεγάλη σύγχυση ως προς το περιεχόμενο και την πιθανή μορφή της.

Μπορεί κανείς, νομίζω, να το προσεγγίσει από δύο πλευρές. Η μια είναι ότι επειδή δεν αντέχει αυτή η πολιτική, κάποια στιγμή θα παραδεχθεί η κυβέρνηση ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί το χρέος. Αυτή είναι η μια εκδοχή χρεοκοπίας. Η άλλη εκκινεί από τη διαπίστωση ότι για να είναι βιώσιμη η οικονομία, να μπορέσει να αμυνθεί και στη συνέχεια να αναπτυχθεί και να ισορροπήσει οικονομικά και κοινωνικά, χρειάζεται μια σημαντική διαγραφή του χρέους, που θα γίνει, βέβαια, συντεταγμένα και μέσα από μια διαπραγμάτευση. Αυτό που διαπιστώνουμε νομίζω είναι ότι υπάρχει μια σύγχυση για το αν χρεοκοπία είναι το ένα ή το άλλο. Και ενώ υπάρχει η δυνατότητα, γενικώς, της δεύτερης εκδοχής, από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και άλλων πολιτικών χώρων προβάλλεται συνέχεια η εκδοχή ότι η χώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα αδιέξοδο. Και το αδιέξοδο αυτό θα φανεί ακόμη περισσότερο από τη στιγμή που θα φθάσει σε χρεοκοπία, αδυναμία δηλαδή εξυπηρέτησης του χρέους.

Οι ανάγκες έρχονται πρώτα: προτάσεις για συζήτηση στις πλατείες, τους χώρους εργασίας, τα πανεπιστήμια

Το καλοκαίρι που πέρασε περιελείφθει πλέον στο μέτρα για την αντιμετώπιση του ελληνικού δημοσίου χρέους, η μερική διαγραφή του μέσω της εθελοντικής συμμετοχής των τραπεζών στην αναδιάρθρωσή του. Το γεγονός βέβαια οτι την 21η Ιουλίου δεν ελείφθει μια πολιτική απόφαση σχετικά με το ύψος της διαγραφής του χρέους, αλλά στηρίχθηκε στην πραγματικότητα η επιδίωξη των τραπεζών να χάσουν όσο γίνεται λιγότερα, επιβεβαιώνει οτι η λογική των συμφωνιών για τη διαχείριση του ελληνικού δημοσίου χρέους (και από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης) έχει πάντα ως αφετηρία την ικανοποίηση του τραπεζικού συστήματος. Ακόμα κι αν η ελληνική οικονομία βυθίζεται σε μια καταστροφική ύφεση, και η πλειοψηφία του πληθυσμού πλήττεται από την πρωτοφανή ανεργία, τη φτώχεια και την περικοπή των κοινωνικών υπηρεσιών. 

Η δυναμική των διαδοχικών Μνημονίων έχει ήδη οδηγήσει σε μια διαδικασία ελεγχόμενης χρεοκοπίας καθώς δεν είναι δυνατόν να ξεφύγει κανείς από την παγίδα του χρέους, μέσω προγραμμάτων λιτότητας και αχρήστευσης παραγωγικού δυναμικού. Όταν από την άλλη μεριά μάλιστα, η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, στην οποία στηρίζονται οι κυβερνητικές ελπίδες για ανάκαμψη - μέσω της ανάκαμψης των εξαγωγών - δεν αποδίδει, και το εξωτερικό έλλειμμα παραμένει σε ένα ύψος ρεκόρ για την δεκαετία και τροφοδοτεί το δανεισμό της οικονομίας στο σύνολό της από το εξωτερικό. Αυτή η διαπίστωση έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τις προτάσεις και εικασίες για έξοδο από το Ευρώ και την πραγματοποίηση μιας γενναίας υποτίμησης.

Πώς μπορεί όμως μια υπερχρεωμένη χώρα με υψηλό εξωτερικό έλλειμμα να ξεφύγει από τη συνεχή οικονομική και κοινωνική υποβάθμισή της, και την αυξανόμενη υποταγή της σε μια στρατηγική παραχωρήσεων στις τράπεζες σε βάρος της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης; 

Πίσω από τη νεοφιλελεύθερη επίθεση η κρίση της καπιταλιστικής εκπαίδευσης

Ποιά είναι τα αίτια της επίθεσης που δέχεται το εκπαιδευτικό σύστημα; Πρόκειται για την αναπροσαρμογή του πλαισίου λειτουργίας του για την εξυπηρέτηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, ή για κάτι πιό σημαντικό ακόμα για την επιβίωση του καπιταλιστικού συστήματος; Οι καπιταλιστικές κοινωνίες βρίσκονται αντιμέτωπες με τη ριζική αλλαγή της σχέσης των ανθρώπων με τη γνώση, και επομένως της σχέσης της εργασίας με τη γνώση, που θέτει σε αμφισβήτηση το σύνολο των κοινωνικών ιεραρχιών που αποτέλεσαν το θεμέλιο της κυριαρχίας του κεφαλαίου. Η μεταρρύθμιση της καπιταλιστικής εκπαίδευσης είναι ένα βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της απειλής που αποτελεί αυτή η εξέλιξη. Δεν είναι μια αλλαγή που επιδιώκει απλώς να ενισχύσει την πλευρά του κεφαλαίου απέναντι στην εργασία, και της ιδιωτικής οικονομίας απέναντι στο δημόσιο τομέα, αλλά μια καθοριστική προσπάθεια να εξουδετερωθεί, ή τουλάχιστο να αποδυναμωθεί, η συσσώρευση γνώσεων και γνωστικών ικανοτήτων από την πλευρά των εργαζομένων και της πλειοψηφίας των πολιτών.