Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019

Τι σημαίνει “κατά της κλιματικής αλλαγής”;


Το 2009, ο κλιματολόγος της NASA James Hansen, δημοσίευσε το βιβλίο με τίτλο “The storms fo my grandchildren. The truth about the coming climate catastrophe and our last chance to save humanity” (Οι καταιγίδες των εγγονών μου. Η αλήθεια για την επερχόμενη κλιματική καταστροφή και η τελευταία μας ευκαιρία να σώσουμε την ανθρωπότητα). Σήμερα πλέον οι έντονες καταιγίδες είναι από τις πλέον ορατές ενδείξεις οτι η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματικότητα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η ογκώδης δουλειά της Naomi Klein (Αυτό αλλάζει τα πάντα, καπιταλισμός εναντίον κλίματος”), οδηγεί στο συμπέρασμα οτι μόνο αν αμφισβητηθούν οι επιδιώξεις αλλά και οι τρόποι λειτουργίας που χαρακτηρίζουν τα καπιταλιστικά καθεστώτα, είναι πλέον δυνατό να συγκρατηθούν αλλά και να αντιμετωπιστούν οι ως τώρα επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.


Με δεδομένο οτι η ως τώρα άνοδος της θεσμοκρασίας και η ένταση των καιρικών φαινομένων δεν πρόκειται να εξαλειφθούν, και η μόνη δυνατή επιδίωξη είναι να σταθεροποιηθούν, χρειάζεται στο επίπεδο της χώρας, να υπάρχουν κατά τόπους σύνθετες και ανανεωνόμενες προβλέψεις, από τους κατάλληλους θεσμούς με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Τέτοιοι θεσμοί πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επεξεργάζονται ολοκληρωμένες εκτιμήσεις των επιπτώσεων για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες, και να καταλήγουν σε σχέδια προστασίας των κοινωνιών αυτών. Επειδή όμως τα σχέδια προστασίας δεν μπορούν ποτέ να ματαιώνουν όλες τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις, για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία, χρειάζεται να υπάρχει και δυνατότητα σχεδιασμού της αποκατάστασης των παραγωγικών δραστηριοτήτων, και των συνθηκών ζωής στην περιοχή, καθώς και των χαρακτηριστικών του φυσικού ή δομημένου περιβάλλοντος.

Η περίπτωση της φωτιάς στο Μάτι και την ευρύτερη περιοχή, έδειξε με δραματικό τρόπο οτι είναι απαραίτητο να υπάρχει σχεδιασμός του χώρου σε συνάρτηση με δυνατότητες εύκολης μετακίνησης οχημάτων και πρόσβασης πυροσβεστικών, οτι τα χαρακτηριστικά των γειτονικών δασικών εκτάσεων και των δενδροφυτεύσεων σε ιδιωτικούς χώρους πρέπει να ανταποκρίνονται σε σαφείς κανόνες, οτι η οργάνωση και δυνατότητα κινητοποίησης των κατοίκων είναι καθοριστικός παράγοντας όχι μόνο για την πρόβλεψη και αντιμετώπιση των κινδύνων, αλλά και για τον σχεδιασμό των αποκαταστάσεων. Η αποκατάσταση που δεν αφορά μόνο το φυσικό ή δομημένο περιβάλλον, αλλά και την οικονομική δραστηριότητα που μπορεί να δεχθεί σοβαρό πλήγμα, όπως στο Δήμο Μαραθώνα συνολικά, και την κοινωνική ζωή, απαιτεί να έχουν οι αρχές σε κάποιο επίπεδο τη δυνατότητα επεξεργασίας ενός σχεδίου, αποδεκτού από την τοπική κοινωνία. Και να υπάρχει μια οντότητα που αναλαμβάνει την υλοποίηση πολλαπλών συνδυασμένων ενεργειών.

Μια τέτοια προσέγγιση θα αποτελέσει λύση με την προϋπόθεση οτι η άνοδος της θερμοκρασίας και επομένως οι αλλαγές στο κλίμα σταθεροποιούνται σε κάποιο επίπεδο, που σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ, θα πρέπει να συναρτόνται με μια μέση άνοδο κατά 1,5 βαθμό κελσίου (σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή), ενώ έχουμε ήδη διανύσει τον ένα βαθμό. Παράλληλα επομένως, είναι αναγκαίο εκτός από την αντιμετώπιση να υπάρξει και συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής, πράγμα που σημαίνει οτι ως τα μέσα του αιώνα πρέπει να καταργηθεί η χρηση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, ώστε να σταθεροποιηθεί η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε CO2, στο ύψος που βρίσκεται σήμερα. Ένας τέτοιος στόχος δεν συνεπάγεται μόνο τεχνολογικές προκλήσεις αλλά και κοινωνικο-οικονομικές. Ο κόσμος όπου θα έχει επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα έχει πραγματοποιήσει θεαματικές αναδιαρθρώσεις τόσο της παραγωγικής δομής, όσο και στις κοινωνικές σχέσεις και ιεραρχίες. Η μετάβαση από μια οικονομία της αγοράς με μεταφορές πόρων από το κράτος προς όφελος του κεφαλαίου, σε μια οικονομία όπου έχει αναδιαρθρωθεί ριζικά τόσο η παραγωγή, όσο και η απασχόληση, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς σχεδιασμό και συναίνεση, χωρίς δηλαδή την εγκαθίδρυση ενός νέου καθεστώτος.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και πόσο μάλλον η συγκράτησή της, είναι προοπτικές που δεν μπορούν να επωμιστούν πραγματικά οι κοινωνίες μας αν δεν εγκαθιδρύσουν διαδικασίες δημοκρατικού σχεδιασμού στόχων και μεθόδων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε ποτέ η ανθρωπότητα. Η κούρσα των πλουσίων για τη συσσώρευση πλούτου που θα τους προφυλάξει από την καλπάζουσα κλιματική αλλαγή, είναι μια καταστροφική χίμαιρα, ενώ οι πολιτικές ελίτ, εκτός του ότι είναι σε μεγάλο βαθμό προσκολλημένες στις βραχυπρόθεσμες επιδιώξεις του κεφαλαίου, δεν έχουν κατά κανόνα τις γνωσιακές ικανότητες που απαιτεί η κατανόηση των κινδύνων που εγκυμονεί η σημερινή περίοδος, και η αντιμετώπισή τους. Ακόμα κι αν ξεκινήσει από λίγες χώρες η συγκράτηση και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με γνώση όλων των επιπτώσεων αλλά και όλων των αναγκαίων αναδιαρθρώσεων, τόσο από τους πολιτικούς θεσμούς, όσο και από τους πολίτες και τους εργαζόμενους, θα αποτελέσει αυτή η ριζοσπαστική προσέγγιση ένα παράδειγμα που θα σπεύσουν να μιμηθούν άλλοι λαοί και άλλες χώρες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου