Γιλέκα, συνδικάτα, κόμματα

Η συνάντηση σε κοινές διαδηλώσεις σε 160 πόλεις της Γαλλίας των Κίτρινων Γιλέκων με συνδικαλιστικές οργανώσεις, τη CGT και τους Solidaires (τους Αλληλέγγυους, μια ανεξάρτητη συνδικαλιστική οργάνωση), την Τρίτη 5 Φεβρουαρίου, ήταν ένα σημείο καμπής του κινήματος. Τα Κίτρινα Γιλέκα, που συγκεντρώνουν κατά κύριο λόγο φτωχά λαϊκά στρώματα, και διατυπώνουν αιτήματα που αφορούν τα εισοδήματα, αλλά και τη δημοκρατία, μέσω του στόχου των Δημοψηφισμάτων Πρωτοβουλίας των Πολιτών, βρέθηκαν επίσης αντιμέτωπα και με το πρόβλημα των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα καθώς αρνήθηκαν να φορολογούνται για τον υποτιθέμενο περιορισμό αυτών των εκπομπών. Πρόκειται για ένα κίνημα που καταγγέλει τη διεύρυνση των ανισοτήτων, μέσω του φορολογικού συστήματος κατά κύριο λόγο, και αναζητεί προτάσεις για μέτρα και πολιτικές που θα μειώσουν αυτές τις ανισότητες. Αυτό είναι κυρίως το πεδίο όπου συναντώνται τα Κίτρινα Γιλέκα με τα συνδικάτα, αλλά όχι όλα γιατί οι συνομοσπονδίες CFDT και Force Ouvrière, δεν δέχτηκαν να συμμετάσχουν στην κινητοποίηση.

Το μαζικό κίνημα ήλθε ως αντίδραση στον νεοφιλελευθερισμό του Μακρόν ο οποίος ήδη δείχνει οτι η πίστη στην αγορά, που στην πραγματικότητα είναι η πίστη στα μέτρα και τις πολιτικές που ευνοούν τον κάθε ιδιώτη επενδυτή, μέσω κυρίως του ανταγωνισμού μεταξύ κρατών που επιδιώκουν να προσφέρουν χαμηλότερους φόρους ή χαμηλότερες αμοιβές. Στη Γαλλία που βρίσκεται στα πρόθυρα της υπερχρέωσης, η πολιτική Μακρόν είναι μια επιπλέον δόση κινήτρων προς τους επενδυτές για να ανατραπούν υποτίθεται οι επιπτώσεις της, παρόμοιας όμως, προηγούμενης δόσης. Πρόκειται για μια μέθοδο που ενώ ισχυρίζεται οτι μπορεί να επιτύχει τον έλεγχο της οικονομίας, στην πραγματικότητα τον χάνει, και μπερδεύει την συναίνεση μιας οικονομικής ελίτ, με μια εκλογικευμένη στρατηγική επιλογή. Σε τέτοιες συνθήκες τα κινήματα διεκδικούν στην πραγματικότητα την υιοθέτηση μιας ορθολογικής προσέγγισης για την αποκατάσταση του ελέγχου επι της οιικονομίας, από όλες τις απόψεις, δηλαδή την οικονομική, την κοινωνική και την οικολογική.

Πώς θα συνεχιστεί αυτή η συνύπαρξη Κίτρινων Γιλέκων και συνδικάτων; Η διεκδικητική λογική των συνδικάτων και η συνολικότερη αλλά αποσπασματική διατύπωση αιτημάτων και προτάσεων από τα Κίτρινα Γιλέκα, πώς θα συναντηθούν; Τα εγχειρίδια μας λένε οτι εδώ χρειάζεται μια πολιτική οργάνωση, μια αριστερή πολιτική οργάνωση. Αλλά η κατάσταση στη γαλλική Αριστερά χαρακτηρίζεται απο μια πολυδιάσπαση. Πολλές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων η Ανυπότακτη Γαλλία, το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα και το Κόμμα της Αριστεράς, ήταν υπέρ της κοινής κινητοποίησης συνδικάτων και Κίτρινων Γιλέκων, αλλά το ΚΚ και οι Πράσινοι απήχαν. Ο Τόνυ Νέγκρι λέει οτι δεν πρέπει να μετατραπεί το κίνημα σε κόμμα. Έχει δίκιο, αλλά πώς θα διαμορφωθεί μια στρατηγική, αλλά και πολιτικές μετασχηματισμού της κοινωνίας που θα ικανοποιούν αιτήματα και ανάγκες, με έναν ολοκληρωμένο τρόπο. Ως τώρα αυτή ήταν η δουλειά των κομμάτων της Αριστεράς. Το γεγονός οτι δεν την κάνουν ως τώρα αυτή τη δουλειά δεν σημαίνει οτι μπορεί να την κάνει σε αυτή τη φάση ένα κίνημα σαν τα Κίτρινα Γιλέκα.

Ο Νέγκρι εισήγαγε την έννοια του “πλήθους” πριν 20 περίπου χρόνια, για να προαναγγείλει στην πραγματικότητα αυτό που συνέβει μερικά χρόνια αργότερα. Στην Ισπανία οι αγανακτισμένοι οδήγησαν στους Podemos, αλλά και στους “επαναστατημένους” δήμους, στην Ελλάδα οι μαζικές κινητοποιήσεις και η πλατεία Συντάγματος οδήγησαν στην εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, στη Γαλλία έχουμε τώρα μια μαζική διαρκή κινητοποίηση, που κι αυτή συσπειρώνει κατηγορίες του πληθυσμού που προέρχονται από πολλές κοινωνικές τάξεις. Ο Νέγκρι θεωρούσε βέβαια και θεωρεί οτι η “μαζική διανοητικότητα” του πλήθους του επιτρέπει να συγκροτηθεί ως πολιτική οντότητα. Αυτή είναι μια προοπτική που δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, καθώς ο ρόλος των αριστερών πολιτικών οργανώσεων φαίνεται ακόμα αναντικατάστατος. Η Γαλλία παρουσιάζει με τον πιο καθαρό τρόπο αυτή την ανάγκη: όλα τα θέματα που ανέδειξε το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων παραπέμπουν σε ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα, που μόνο ένα πολιτικό κόμμα μπορεί να επεξεργαστεί. Στην Ισπανία η προβληματική σχέση δήμων και Podemos, αναδεικνύει την ανάγκη μιας σαφέστερης στρατηγικής, που δεν μπορεί να αρκείται σε έναν νεοκευνσιανισμό ο οποίος βολεύει για τη συνεργασία με τους σοσιαλιστές. Στην Ελλάδα, μετά την υποχώρηση των κινηματικών διαδικασιών το μέλλον εξαρτάται από την ικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ να επιτύχει κατά την επόμενη τετραετία την ολοκλήρωση του ριζοσπαστικού χαρακτήρα του προγράμματός του. Παντού η Αριστερά απέχει πολύ από το να έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις ανάγκες που συνεχίζουν να αναδεικνύουν τα μαζικά κινήματα.