Για την ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ;

Η εποχή κατά την οποία κυβέρνησε ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν αυτή μιας κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος, που εκδηλώθηκε με την αποδιοργάνωση και υποχώρηση του παραγωγικού δυναμικού, με την περιβαλλοντική κρίση και ειδικά την κλιματική αλλαγή, αλλά και με την πολύπλευρη έκρηξη των ανισοτήτων, και τη διεθνή προσφυγική κρίση. Ήταν επίσης η εποχή κατά την οποία αναπτύχθηκαν μαζικά λαϊκά κινήματα διαμαρτυρίας, που δεν συνάντησαν όμως κατά κανόνα αριστερά κόμματα ικανά να προσφέρουν στις λαϊκές τάξεις εναλλακτικά πρότυπα ανάπτυξης, με νέες στρατηγικές λύσεις σε οτι αφορά την οικονομία, το περιβάλλον και τις συνθήκες ζωής του πληθυσμού. Η Αριστερά σε όλη την Ευρώπη δεν ήταν έτοιμη.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η μόνη αριστερή κυβέρνηση, παρά τον αναγκαίο και οδυνηρό συμβιβασμό με την Τρόϊκα το καλοκαίρι του 2015, διαχειρίστηκε την οικονομία υποστηρίζοντας τους αδύναμους και υπερασπιζόμενη τις κοινωνικές υπηρεσίες. Δεν μπόρεσε όμως να σχεδιάσει πολιτικές και να αξιοποιήσει διαθέσιμους πόρους για να γίνουν επιλογές που δίνουν απαντήσεις στις πολλές πλευρές της βαθειάς κρίσης του καπιταλισμού. Δεν άλλαξαν πραγματικά οι μέθοδοι της αναπτυξιακής πολιτικής, και δεν έγινε καμμία προσπάθεια σχεδιασμού μιας παραγωγικής ανασυγκρότησης, ενώ η προσέγγιση της περιβαλλοντικής πολιτικής ήταν αντιφατική και ελλιπής. Οι αδυναμίες αυτές οφειλόταν σε σημαντικό βαθμό στις εμμονές των δανειστών, αλλά οφειλόταν και στην έλλειψη ενός ριζοσπαστικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου από την πλευρά της Αριστεράς. Ένας συστηματικός απολογισμός, που δεν φαίνεται να ξεκινάει, θα αποσαφήνιζε και θα έκανε αξιοποιήσιμες τέτοιου είδους διαπιστώσεις.

Η ήττα στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 ήταν το αποτέλεσμα της απογοήτευσης και της μετατόπισης λαϊκών στρωμάτων, που οφείλονται στις ελλείψεις της κυβερνητικής πολιτικής. Σε οτι αφορά την αξιολόγηση του παρελθόντος αλλά και την προετοιμασία του μέλλοντος, χρειάζεται να υπάρξουν κατευθύνσεις ανανέωσης της προγραμματικής σκέψης. Η μια αφορά τη στρατηγική της Αριστεράς απέναντι στη δραματική και πολύπλευρη κρίση, την προβολή στόχων και θεσμικών λειτουργιών ενός νέου δημοκρατικού καθεστώτος όπου θα ηγεμονεύει μια συμμαχία των λαϊκών τάξεων και οχι ένα παρακμιακό και αυταρχικό κεφάλαιο, επιχειρηματικό ή τραπεζικό. Μια άλλη κατεύθυνση αφορά ειδικότερα τις μεθόδους διαχείρισης της οικονομίας και διοίκησης των πολιτικών, με την εισαγωγή μεθόδων αναπτυξιακού σχεδιασμού, παράλληλα με την ενθάρρυνση και ενίσχυση κινηματικών παρεμβάσεων, που αλλάζουν τους κοινωνικούς συσχετισμούς και κατακτούν λειτουργίες ενός νέου καθεστώτος.

Είναι επείγον να ενεργοποιηθούν αυτές οι κατεθύνσεις κριτικής και ανανέωσης της προγραμματικής σκέψης για όλες τις διαστάσεις της αριστερής στρατηγικής. Η επανάληψη και προβολή ενός αναπτυξιακού οράματος τύπου “σίξτις”, αγνοεί την κατάρρευση του παραγωγικού ιστού, αλλά και του τραπεζικού συστήματος, και την ανάγκη σχεδιασμού της ανασυγκρότησης με παράλληλη υλοποίηση μιας νέας περιβαλλοντικής στρατηγικής. Οι δημόσιες παρεμβάσεις και ειδικότερα οι δημόσιες επενδύσεις, μαζί με την παραγωγική ενεργοποίηση των εναλλακτικών οικονομικών πρακτικών, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση ιδιωτικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο του αναπτυξιακού σχεδιασμού, μπορούν να συνθέσουν μια αναπτυξιακή στρατηγική που εγκαταλείπει την προτεραιότητα του κέρδους και δίνει προτεραιότητα στην εξασφάλιση απασχόλησης, αξιοπρεπών εισοδημάτων και κοινωνικών υπηρεσιών, καθώς και στη βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.

Το πέρασμα από τις επιλογές μιας νεοφιλελεύθερης διαχείρισης που επέβαλαν οι θεσμοί, αλλά και από τις αποτυχημένες μεθόδους του πελατειακού συστήματος που διατηρήθηκαν κατά τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία, που θα επιτρέψει μια βιώσιμη και κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη, είναι μια εξέλιξη που θα απαιτήσει χρόνο, ικανοποιώντας όμως ανάγκες και αιτήματα, και οικοδομώντας νέους θεσμούς και πρακτικές. Ακόμα και σε μια περίοδο αντιπολιτευτικής δράσης, μπορεί να ενεργοποιηθούν κινηματικές και συμμετοχικές διαδικασίες, σε συνδυασμό με σχέδια δράσης σε τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, που αφορούν όλες τις πλευρές της ανάπτυξης. Για να υποστηριχθεί μια τέτοια δραστηριοποίηση είναι αναγκαίο να δωθεί προτεραιότητα στην επεξεργασία αναπτυξιακών σχεδίων, αλλά και στην αξιοποίηση και εκπαίδευση στελεχών ικανών να αξιολογήσουν τις πολιτικές του παρελθόντος και να εμπλακούν στην επεξεργασία των νέων.